Nuk ka dyshim se civilizimi mesopotamian ka kontribuar në kulturën globale në një mënyrë unike. Prandaj, më poshtë do të shqyrtojmë të gjitha kontributet më të rëndësishme të njerëzve të Mesopotamisë.
Qytetërimi Mesopotamian
Para se të hyjmë plotësisht me kulturën Mesopotamiane, ne do të bëjmë një përmbledhje të shpejtë të aspekteve më karakteristike të civilizimit Mesopotamian.
Mesopotamia do të thotë në Greqisht Midis lumenjve duke bërë një referencë të qartë për vendndodhjen e tij midis lumenjve Tigër dhe Eufrat, i cili aktualisht korrespondon me territorin e Irakut dhe Sirisë verilindore. Falë bollëkut të ujit në atë kohë nga lumenjtë që rrethuan rajonin, Sipas Biblës, atje ishte vendosur Parajsa për shkak të pasurisë së madhe natyrore që ofronte.
Ajo u nda në Asiri dhe Babiloni. Brenda Babilonisë ne gjejmë Akadinë dhe Sumerinë. Secila prej rajoneve evoluoi ndryshe, që më në fund të pushtohet dhe më vonë të dominohet nga Persianët. Kultura e Mesopotamisë ishte një nga pionierët në shumë degë të dijes duke zhvilluar shkrimin, ligjet e para në fushën e ligjit, kalendari 12-mujor dhe 360-ditor, rrota, monedha, sistemi postar, shpikje të rëndësishme...
Kultura mesopotamiane
Duke shkruar
Krijimi i shkrimit u atribuohet Sumerëve rreth 3.100 para Krishtit, duke qenë origjina e shkrimit të tipit piktografik, duke kaluar më vonë në idiogram për shkak të vështirësisë në vizatimin e koncepteve që ata donin të përfaqësonin. Idiograma e bëri më të lehtë interpretimin e vizatimeve.
Me kohë idiogramet u lëshuan vendin shenjave me forma pykë ose gozhdë që përfaqësonin tinguj. Ky proces i thjeshtimit ishte për shkak të faktit se Mesopotamia nuk ishte një tokë e pasur me terrene shkëmbore, kështu që kishte një mungesë gurësh por ishte e pasur me argjilë, e cila më vonë i dha tulla. Shkrimi kuneiform bëhej në argjilë, kur ishte akoma i lagësht, për ta lënë më vonë të thahej dhe ta digjte me tulla të tjera, duke formuar shkrime më të gjera.
Kalendari
Kalendari Mesopotamian ishte një nga kalendarët e parë të njerëzimit. Astronomët Sumerian ishin të parët që rregulluan kalendarin arkaik. Muajt u ndanë në katër javë me shtatë ditë secili, sipas fazave të hënës, duke lënë jashtë dy ditët e fundit të çdo muaji, pra kalendari 12-mujor dhe 360-ditor.
Ditët e javës u emëruan pas la Hëna, Dielli dhe pesë planetët që deri më tani njiheshin nga Sumerianët: Marsi, Mërkuri, Jupiteri, Venusi dhe Saturni. Këta emra kanë evoluar në gjuhë të ndryshme në një mënyrë mjaft të ngjashme.
monedhë
Para shfaqjes së medaljes, këmbimi ishte sistemi i përdorur nga njerëzit për të ndryshuar produkte nga dora në dorë, në të cilën njëri ndërronte atë që nuk i duhej për diçka tjetër përveç nëse do të kishte nevojë për të. Barter u mbajt për një kohë të gjatë, por rritja e aktivitetit tregtar tregoi se ky sistem nuk ishte praktik dhe kështu lindja e monedhës.
Në civilizimin Mesopotamian ata filluan të përdorin si mallra të ndërmjetëm për shkëmbime shufra prej ari, argjendi, bakri, hekuri dhe bronzi, por dy të parët kishin përparësi ndaj pjesës tjetër për shkak të mungesës së tyre që i bëri ata më të vlefshëm. Pak nga pak monedhat e para filluan të shfaqeshin për të thjeshtuar mbledhjen e taksave duke zëvendësuar bagëtinë, grurin ... me monedha.
Rrota
Qytetërimi aktual nuk do të kuptohej pa timonin. Kjo pjesë mekanike në formë rrethore që rrotullohet rreth një boshti është a përbërësi themelor në çdo makineri, në automjete tokësore dhe në qeramikë, edhe pse Inkët dhe Aztekët dolën mjaft mirë pa to. Dëshmia e parë e rrotës u gjet në një piktogram Sumerian, i datuar në 3500 para Krishtit. Një nga përdorimet e para që iu dha rrotës ishte në prodhimin e qerreve të vizatuara nga qetë, për të transportuar mallra ose njerëz përveç torno për të bërë objekte qeramike me shpejtësi dhe saktësi më të madhe.
Çan
Duke pasur parasysh bollëkun e ujit në Mesopotami, bujqësia ishte një punë më e zakonshme. Të përpiqemi të bëjmë detyrën e hiqni tokën para mbjelljes së farave, popujt e Mesopotamisë dhe civilizimit Mesopotamian shpikën dhe përsosën parmendën, konsideruar një evolucion i vjeljes dhe shatit, i cili u tërhoq nga njerëzit në fillim, por më vonë ishin kafshë të tilla si qe ose mushka, të cilët ishin përgjegjës për tërheqjen parmendën.
Plugët ishin bërë tërësisht prej druri në një copë me një formë shumë të ngjashme me atë aktuale, por deri në mbërritjen e Romakëve, plugjet nuk përfshinin fletët e hekurta për të qenë në gjendje të futeshin më thellë në tokë.
Metalurgjia
Edhe pse është e vërtetë që metalurgjia lindi mijëra vjet më parë, ishte në Mesopotami ku bakri dhe bakri dhe bronzi filluan të përdoren më shpesh për të bërë bronz. Si bakri ashtu edhe bronzi bashkëjetuan në Mesopotami deri në më në fund bronzi përfundoi duke mbizotëruar.
Në Mesopotami mund të gjesh tre profesione që lidhen me metalurgjinë: el qurqurru Ai ishte përgjegjës për marrjen e metalit nga minerali. napahu ose shkritore, e ngarkuar me prodhimin e pjesëve metalike me materialin e marrë nga minerali. Dhe së fundmi gjejmë figurën e kutimmu i ngarkuar për të bërë copa me metale të çmuara.
Sistemi seksual
Sistemi seksagesimal është sistemi i numërimit pozicionar që përdor numrin 60 si bazë të tij aritmetike, e cila lehtëson llogaritjen me thyesa. Numri 60 ka avantazhin që ka shumë pjesëtues: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 12, 15, 20, 30 dhe 60). Sistemi sexagesimal përdoret për të matur kohët dhe këndet.
Kodi i parë i ligjeve
Hammurabi ishte mbreti i gjashtë i Babilonisë dhe është i njohur më së shumti për miratimin e një kodi të ri të ligjeve: kodi Hammurabi që u bë një nga ligjet e para të shkruara në histori. Kodi i Hamurabi përmban 282 ligje të shkruara në dymbëdhjetë pllaka të shkruara në Akad për të lexuar çdo person me shkrim. Këto ligje ofruan një dënim për çdo shkelje të ligjit, dënime sigurisht shumë më të ashpra siç janë dënimi me vdekje, një sy për një sy, shëmtimi ...
Por ndryshe nga dënimet e ashpra, ishte kodi i parë i ligjeve që i dha mbretit mundësinë për të siguruar prova për të treguar nëse ai ishte i pafajshëm për ato për të cilat akuzohej. I pafajshëm ose fajtor, nuk kishte asnjë rrugë të mesme. Kulturat e tjera mesopotamiane krijuan kodet e tyre të ligjeve të tilla si UrNammu, Esnunna, Lipit-Istar ose Hite.
Arkitekturë
Siç kam komentuar më lart, mungesa e terrenit shkëmbor, guri ishte një mall i rrallë, i cili të detyruar të përdorin baltën, duke bërë tulla, të jetë në gjendje të ndërtojë mure të trasha me pothuajse asnjë hapje, duke u bërë ndërtesa rezistente, të rënda dhe uniforme. Druri ishte gjithashtu një mall i rrallë në rajon, kështu që nuk u përdor as për ndërtim. Lehtësia me të cilën tullat mund të përdoren në ndërtime lehtësoi përdorimin e këtij produkti në prodhimin e tempujve, pallateve, mureve dhe varreve.
Elementi më karakteristikë e tempos të Mesopotamisë është Ziggurat, një kullë katrore me disa dysheme me nivele në majë të së cilës është një vend i shenjtë. Çdo cep i kullës është i orientuar në katër pikat kardinale dhe katet e ndryshme arrihen përmes rampave ose shkallëve të vendosura në anët. Për të bërë këto konstruksione përdoren materiale të tilla si mermeri, alabastri, ari dhe kedri.
Ujitja
Duke qenë i rrethuar nga dy lumenj, bujqësia në Mesopotami ishte një nga mënyrat kryesore për të furnizuar veten. Mbi të kemi komentuar tashmë se një nga kontributet e kulturës aktuale mesopotamiane ishte plugimi për të ndihmuar punën në fushë. Por përveç plugimit, një përparim tjetër i rëndësishëm i kësaj kulture ishte Ujitja, e njohur më mirë si ujitje, e cila përbëhet nga siguroni ujin e nevojshëm që të korrat të kenë një furnizim adekuat dhe të kontrolluar të ujit që favorizon rritjen e saj. Për këtë, u ndërtuan kanale të vogla për të transportuar ujë nga lumi në plantacione.
Astrologjia dhe astronomia
Mbretërit asirianë ishin të rrethuar nga priftërinj dhe fallxhorë të cilët ata interpretuan ëndrrat dhe shenjat bazuar në vëzhgimin astronomik. Këta mbretër mund t'i njihnin astrologët datat e përshtatshme për të filluar projekte të rëndësishme të tilla si ndërtimi i vendeve të shenjta, luftërave ... gjithashtu mjaft të saktë në parashikimet e tyre.
Në këtë mënyrë, priftërinjtë llogaritën gjatësinë e ditëve dhe netëve, lindjeve dhe perëndimeve të diellit ata ishin në gjendje të krijonin kalendarin e parë, për të cilin kemi folur më lart, me të cilin mund të parashikojmë eklipset e ardhshme. Parashikimet u bazuan në pozicionin e hënës në qiell, por në veçanti gjatë shfaqjes së gjysmëhënës së parë në fillim të çdo muaji. Këto parashikime nuk u zbatuan për individë, por u përdorën për të parashikuar të ardhmen e të korrave, luftërave ose epidemive.