Zviratidzo zveRoma nemitemo yevaRoma Manhamba

Budiriro yevaRoma yaive imwe yeakabudirira kwazvo. Vakagadzira mapepanhau, migwagwa, migero yemvura, maberere eRoma uye, zvakare, chimwe chezvinyorwa zvichiri kushandiswa nanhasi mune dzimwe nzvimbo: manhamba evaRoma. Asi, Iwe unoziva here iwo manhamba echiroma manhamba?

Chokwadi uchiri kurangarira mamwe emakirasi avakakupa kuchikoro kana kusekondari: kubva kune iyo system ye Zviratidzo zveRoma zvinoenderana netsamba uye kwete manhamba, sekuverenga kwedu manhamba. Iwe unoda here kuti tivandudze mirau yehuwandu hwechiRoma?

Kwakatangira zviratidzo zveRoma

Nhamba dzeRoma dzinoenderana nemavara uye zviratidzo zvearufabheti yeRoma, kunyangwe ichifanira kutaurwa izvozvo pakutanga kwakabva kuvaEtruria, iyo yakashandisa I, Λ, X, Ψ, 8, uye ⊕ kumiririra I (1), V (5), X (10), L (50), C (100), uye M (1000). Uye iko kufungidzira kweEtruscan kunobva kupi? Zvinoratidzika kunge zvemitsetse, zvimiti nemapfupa zvakashandiswa nevafudzi veDalmatia neItaly, vakananga kuVII a. C.

Iyo yeRoma manhamba system ine hunhu chaihwo, nekuti kusiyana nevamwe, emhando yepamusoro zviratidzo zvinonyorwa pamberi pezvakaderera zviratidzo. Nekuda kweichi chikonzero, chakakwanisa kushanduka kudzamara chazadzikisa kuti chiratidzo chemutengo wakaderera pamberi pechikuru chakabviswa pane kuwedzera. Semuenzaniso, nhamba 1999 yakabva kuna M · DCCCC · LXXXX · VIIII kuenda kuna M · CM · XC · IX, iri zvakare nyore kuverenga.

Kunyangwe zvakadaro, kudzamara Middle Ages masystem ese ari maviri aive achiri akabatanidzwa.

Mitemo yechiRoma

Kare, manhamba echiRoma aimbonyorwa nemavara madiki, kunyangwe munguva dzazvino akanyorwa nemavara makuru. Chimwe chezvinhu kuziva ndechekuti hapana tsamba inomiririra 0, sezvo isiri kukosha chaizvo sezvo isingareve chero chinhu. Asi pamusoro pezvo, kune mimwe mirawo yezviverengero zvevaRoma zvaunofanira kuziva, uye ndeiyi inotevera:

1. Nhamba dzeRoma anoverengwa kubva kuruboshwe kurudyi, iro risiri dambudziko kwatiri, nekuti masisitimu edu ekunyora nekuverenga anoverengwa muhurongwa hwakafanana.
2. Manhamba echiRoma I, X, C, uye M anogona kudzokororwa kusvika katatu kana uchinyora mubatanidzwa wechiRoma.
3. Manhamba echiRoma V, L uye D haambofi akadzokororwa.
4. Kana mubatanidzwa wechiRoma unhamba uine nhamba kurudyi yakaderera pane iya iri kuruboshwe saka ese ari maviri anowedzerwa. Semuenzaniso: XI: iyo nhamba kurudyi (I = 1) iri pasi peiyo kuruboshwe (X = 10) ipapo ivo vanowedzerwa, ndokuti, XI = 11
5. Kana mubatanidzwa wechiRoma uine nhamba kurudyi yakakura kudarika iya iri kuruboshwe uye ichi ndiI, X, kana C, saka iyo kubva kuruboshwe inobviswa kubva kurudyi. Semuenzaniso: IX: iyo nhamba kurudyi (X = 10) yakakura kudarika iya iri kuruboshwe (I = 1), uye iriwo ini, ipapo iro kuruboshwe rinobviswa kubva kune iro kurudyi, iro ndizvo, IX = 9

Uye chii chiri roman nhamba yenhamba kumiririra zviuru kana mamirioni?

Imwe- kana maviri-tsamba tsamba manhamba echiRoma ari nyore, handiti? Asi vaRoma vaizivawo kuverenga kuzviuru, uye vaitove nechiratidzo chekumiririra mamirioni. Saka ndeipi yaive mirawo yenhamba dzeRoma dzaifanira kuteverwa kuti dziverenge?

Chaizvoizvo zvakare zvakareruka: kutaura zvazviri, zvaive zvakakwana kuisa mutsetse kune iyo tsamba, sezvaungaona mune iyi tafura kubva kuWikipedia:

Nhamba yeRoma	Decimal	Kusarudzwa
V	5000	Zviuru zvishanu
X	10.000	Zviuru gumi
L	50.000	Zviuru makumi mashanu
C	100.000	Mazana zviuru
D	500.000	Zviuru mazana mashanu
M	1.000.000	Miriyoni

Sezvauri kuona, kana nhamba yeRoma iine dash pairi, saka kukosha kwayo kunowedzerwa nechiuru. Uye kuratidza kukosha kwemamirioni gumi, izvo zvakaitwa kuisa mutsetse kumusoro uye imwe pazasi pe tsamba X.

Asi vaRoma vaisangova nedesimali system yenhamba dzese, vaivewo ne duodecimal system yezvikamu. Iyo duodecimal system yakavakirwa pamakumi gumi nemaviri, ndiko kuti, 12 = 3 x 2 x 2, iyo yavanogona kugadzira zvikamu zvakajairika, izvo zvinogona kuoneswa zuva nezuva, se ¼.

Dzakawanda dzemari idzo dzakashandiswa muzuva rake dzinoratidza maratidziro, zvichiratidza a uncia (ounce), ndiko kuti, wechigumi nembiri. Mumwe nemumwe wavo zvinomiririrwa zvikamu zvidimbu zvinosvika zvishanu pagumi nemaviri. Kumiririra hafu, zvakadaro, vakashandisa tsamba S, kubva mbeu, zvinoreva hafu chaiyo; uye kana vaida kumiririra chikwata, vakaisa ini.

Nhamba yeRoma

Mitemo yenhamba dzechiRoma inogona kuve yakaoma kutanga, asi wozoona kuti inyaya yekushivirira uye, pamusoro pezvose, ita. Zvimwe zve Zviratidzo zveRoma zvakatidzidzisa mukati memazuva edu evadzidzi uye izvo zvichiri kuoneka mumabhuku nhasi ndezvi:

• Ini = 1
• V=5
• LX = 60
• CDL = 450
• MMXVI = 2016

Uye ndizvozvo, ndinotarisira kuti iyi mitemo yenhamba dzechiRoma inojekesa nyaya yacho zvishoma kwauri :). Kana iwe uine kusahadzika pamusoro peiyo zviratidzo zveRoma kana nenhamba dzechiRoma, tisiyei mhinduro kuitira kuti tikubatsirei.

Hunhu uye kuda kuziva kweiyo Roman manhamba system

Zviripachena kuti iyo ChiRoma nhamba Yaishandiswa nevanhu vairarama munguva dzekare dza Humambo hweRoma. Sechinhu chikuru tinoona kuti mune ino manhamba mamwe mavara anoshandiswa sezviratidzo zvehuwandu.

Izvo zvakakoshawo kutaura kuti manhamba echiRoma ari manhamba ekuverenga manhamba. Tinorevei? Mune mamwe mazwi, vane makumi, mazana, zviuru, zvichingodaro.

Chokwadi chinodakadza chatisingafanire kukundikana kutaura ndechekuti hapana nhamba zero kudoma kusavapo kwezvinhu (iyi nhamba yaizivikanwa kubvira panguva dzevaBhabhironi, asi yakangoziviswa senhamba muIndia muma 900s uye ikazozivikanwa pasi rese nekutenda kumaArabu, kunyangwe zvichizivikanwa kuti maDionysius mamongi Exiguus naSanta Bede mugore ra525 na725 vakashandisa mucherechedzo N kumiririra 0, asi izvi hazvishandiswe nhasi).

Mukati mehuwandu hweRoma hapana kana nhamba dzisina kunaka kana. Izvo zvakakosha kuti uzive kuti izvo zvava kushandiswa izvozvi nhamba mavhoriyamu akasiyana kana mabhuku enisaikoropidhiya (Vhoriyamu I, Vhoriyamu II), isu tinovashandisa ivo mazita eMadzimambo, maPope uye vamwe vafundisi (Pope Benedict XVI), we zviito uye zviitiko kubva mukutamba inoshandiswa zvakare (Chiito I, Chiitiko 2).

Iyo yeRoma manhamba system iri kushandiswa nhasi kune iyo musangano wekongiresi, Olimpiki uye zvimwe zviitiko (II Congress yeMishonga), isu tinoishandisawo iyo kuverenga kwemafirimu akasiyana esaga imwechete (Rocky, Rocky II, Rocky III nevamwe), nevamwe.